Cùng Sen Gỗ Việt tìm hiểu về ý nghĩa của đồ thờ tâm linh trong tín ngưỡng người Việt và những lưu ý khi bài trí, sắp xếp đồ thờ trên ban thờ gia tiên trong bài viết sau đây.
I. Ý Nghĩa Tâm Linh Của Đồ Thờ Trong Tín Ngưỡng Người Việt
Tục thờ cúng và chọn đồ thờ trong tín ngưỡng người Việt thể hiện những nét đẹp truyền thống từ xưa đến nay. Phong tục tập quán thờ tự này thể hiện cho việc hiếu lễ, kính trọng với tổ tiên, những người đi trước theo đúng đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, “con người có tổ có tông”. Nó trở thành một phần quan trọng trong đời sống tinh thần của người dân Việt Nam, là một thành tố tạo nên bản sắc văn hóa Việt.
Theo quan niệm, việc thờ cúng tổ tiên không chỉ thể hiện sự thành kính, tri ân tổ tiên mà còn mang ý nghĩa cầu mong tổ tiên, những người đi trước phù hộ cho các thành viên trong gia đình được bình an, mạnh khỏe và đem lại nhiều may mắn, tài lộc cho con cháu. Chính vì vậy, dù gia cảnh giàu hay nghèo thì trong mỗi gia đình đều bố trí một không gian thờ tự cùng với sự chuẩn bi, bài trí các món đồ tâm linh cần thiết.
Đồ thờ trong tín ngưỡng người Việt rất được coi trọng và chú ý trong quá trình lựa chọn. Bởi những món đồ thờ được bày biện trên bàn thờ gia tiên không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn thể hiện sự thành tâm, hiếu nghĩa với các thế hệ đi trước.
Đồ thờ cúng tổ tiên không thể được lựa chọn tùy thích mà phải dựa vào những yếu tố tâm linh, phong thủy nhất định. Việc lựa chọn những món đồ thờ cúng nào luôn là điều mà bất kỳ gia đình nào cũng quan tâm và chú trọng để làm sao có được một không gian thờ tự, một ban thờ gia tiên sang trọng, thể hiện sự chu đáo của con cháu.
II. Những Món Đồ Thờ Cúng Không Thể Thiếu Trên Bàn Thờ Gia Tiên
Vậy những món đồ thờ tâm linh trong tín ngưỡng người Việt phải gồm những gì? Mặc dù mỗi vùng, mỗi địa phương mà có cách bày trí, sắp xếp bàn thờ gia tiên khác nhau nhưng nhìn chung đều có các món đồ thờ cúng quan trọng không thể thay thế sau:
– Bát hương:
Theo tín ngưỡng người Việt, bát hương là một trong những món đồ thờ cúng không thể thiếu, là nơi giáng của các hương linh, thần, thánh, tổ tiên. Đồng thời, đây cũng là nơ thể hiện tấm lòng thành kính sâu sắc của con cháu với tổ tiên, dòng họ.
Thông thường, trên ban thờ gia tiên của cộng đồng người Việt thường có 3 bát hương. Trong đó, bát lớn nhất để thờ các vị Thần như thần thổ công, thần tài, thần lộc, bát thứ 2 là thờ tổ tiên, những người đã khuất với cầu mong được tổ tiên phù hộ, soi đường, dẫn lối cho các thành viên trong gia đình đi đúng hướng và làm những điều hợp với luân thường đạo lý.
Trên thị trường hiện nay, bát hương có sự đa dạng về mẫu mã, kiểu dáng và chất lượng. Một số loại bát hương được ưa chuộng sử dụng để đặt trên bàn thờ gia tiên như bát hương bằng đồng, bắt hương bằng sứ với nhiều họa tiết hoa văn tinh xảo, cho độ bền, tính thẩm mỹ và giá trị tâm linh, tinh thần cao.
– Lọ hoa:
Đây cũng là một trong những món đồ thờ tâm linh trong tín ngưỡng người Việt thường được dùng vào những dịp lễ Tết, với ý nghĩa tạo ra sự mát mẻ, thanh tịnh cho không gian thờ cúng tổ tiên, thể hiện tấm lòng thơm thảo, thành kính, biết ơn của con cháu với những người đã khuất.
– Bộ chén đựng nước
Bộ chén đựng nước hay còn gọi là ngai chén thờ là món đồ thờ được ví như sợi dây liên kết tâm linh đặc biệt không thể thiếu trên bất kỳ ban thờ gia tiên của gia đình nào để tưởng nhớ những người đã khuất. Đồ thờ này dùng để đựng nước sạch hoặc đựng rượu. Có rất nhiều mẫu ngai chén thờ trên thị trường với những họa tiết hoa văn có giá trị thẩm mỹ và ý nghĩa tâm linh cao, thể hiện sự tri thức, cao sang phú quý, hạnh phúc, vĩnh cửa.
– Mâm bồng:
Cùng với bát hương, ngai chén thờ, mâm bồng cũng là món đồ thờ quan trọng, là nơi dâng các lễ vật lên các vị thần thánh, tổ tiên, thể hiện sự tôn trọng và biết ơn tổ tiên. Loại đĩa đựng vật phẩm này có nhiều kích cỡ khác nhau và thường được làm bằng nhiều chất liệu như sứ, đồng…
– Bộ tam sự, ngũ sự
Bộ tam sự, ngũ sự cũng là những món đồ tâm linh trong tín ngưỡng người Việt không thể thiếu trong không gian thờ tự của các gia đình giàu có, khá giả. Nó không chỉ thể hiện sự thành kính, tri ân tổ tiên mà còn đem lại sự sang trọng, đẳng cấp của gia chủ, tạo ra không gian thờ cúng có giá trị tâm linh và tính thẩm mỹ cao. Bộ tam sự, ngũ sự đầy đủ gồm có đỉnh hương, đôi hạc, đôi chân nến.
Ngoài ra, trên ban thờ gia tiên còn có các món đồ thờ cúng khác như ảnh thờ, đèn dầu, ống đựng hương, đài thờ, chóe thờ, bộ bát đũa cúng cơm, hoành phi câu đối…
III. Lưu Ý Khi Sử Dụng Đồ Thờ Trên Ban Thờ Gia Tiên Hút Tài Lộc
Để tạo ra không gian thờ cúng có giá trị thẩm mỹ, ý nghĩa tâm linh và phù hợp với phong thủy đem lại sự may mắn, thịnh vượng và tài lộc, khi sắp xếp, bài trì đồ thờ trên ban thờ, các gia chủ cần lưu ý một số vấn đề sau:
– Lựa chọn không gian đặt bàn thờ ở những nơi thoáng mát, có nhiều ánh sáng, yên tĩnh, trang nghiêm, tránh những nơi gần nhà vệ sinh, phòng sinh hoạt vui chơi của con trẻ.
– Lựa chọn những món đồ thờ cúng đảm bảo chất lượng và đạt giá trị thẩm mỹ.
– Khi đặt bát hương, gia chủ cần chú ý những điều sau để tránh mất tài lộc sau: bát hương phải được đặt ở vị trí cố định, giữa bàn thờ, trước đỉnh đồng, không được tự ý thay đổi, di chuyển, xê dịch bát hương; không sử dụng bát hương bằng chất liệu đá, nên sử dụng bát hương bằng đồng, sứ; Không bỏ cát vào bát hương; cần được lau chùi sạch sẽ, cẩn thận để bát hương có lộc.
– Bài vị, di ảnh thường được đặt phía sau bát hương
– Lọ lộc bình, lọ hoa đặt phía bên trái bàn thờ theo hướng Đông
– Đôi giá nến đặt ở 2 bên phía ngoài bàn thờ
– Mâm bồng, đĩa đặt hoa quả để ở chính giữa bàn thờ và hơi lùi về phía trước.
– Vị trí đặt khay đựng chén nước thường ở phía trước mâm bồng.
– Góc bên phải ban thờ thường đặt lọ đựng hương
– Cẩn trọng khi lau dọn bàn thờ và các món đồ thờ, tránh những điều kiêng kỵ để gia đình không gặp phải vận hạn, xui xẻo. Các bạn chỉ nên lau dọn bàn thờ, đồ thờ vào ngày rằm, ngày mùng 1 hoặc ngày giỗ chạm, các ngày lễ, trước Tết. Người lau dọn bàn thờ phải tắm rửa sạch sẽ, ăn mặc chỉn chu, lịch sự, kín đáo. Trước khi tiến hành lau dọn ban thờ và các món đồ thờ, gia chủ cần chuẩn bị lễ vật, hương hoa để thắp hương thông báo và xin phép được dọn dẹp. Nên sử dụng nước ấm, khăn sạch lau rửa các món đồ thờ…
Trên đây là những chia sẻ thông tin về đồ thờ tâm linh trong tín ngưỡng người Việt. Hy vọng qua nội dung bài viết này, các bạn đã có thêm những hiểu biết về đồ thờ cúng tâm linh và những lưu ý khi sử dụng đồ thờ cần thiết.
